บทความเกษตร/เทคโนโลยี » น้ำหมักปรับปรุงโครงสร้างดินเพื่อการเกษตร โดย อาจารย์ชลาลัย ทับสิงห์

น้ำหมักปรับปรุงโครงสร้างดินเพื่อการเกษตร โดย อาจารย์ชลาลัย ทับสิงห์

31 มกราคม 2022
2509   0

น้ำหมักปรับปรุงโครงสร้างดินเพื่อการเกษตร โดย อาจารย์ชลาลัย ทับสิงห์

น้ำหมักปรับปรุงโครงสร้างดินเพื่อการเกษตร

น้ำหมักปรับปรุงโครงสร้างดินเพื่อการเกษตร





การทำการเกษตรนั้น “ดิน” เป็นปัจจัยที่ ที่สุด ซึ่งปัญหาที่เกษตรกรส่วนใหญ่ประสบคือ ดิน ขาดความอุดมสมบูรณ์จากการปลูกพืชเชิงเดี่ยวใน พื้นที่เดิมๆ ทำให้ต้องใช้ปุ๋ยเคมี ยาฆ่าแมลง เพื่อป้องกันและกำจัดแมลง โดยไม่เพิ่มอินทรียวัตถุ ให้แก่ดิน ทำให้สิ่งมีชีวิตในดินไม่สามารถอยู่ได้ เมื่อ ต้องเพิ่มปุ๋ยยาฆ่าแมลง ทำให้ต้นทุนสูงอีกทั้งไม่ สามารถกำหนดราคาผลผลิตได้เอง จึงทำให้ เกษตรกรเป็นหนี้ ขาดทุนซ้ำซาก ประกอบกับดินมี ความเสื่อมโทรมลงเรื่อย ๆ

ปัจจุบันความต้องการอาหารปลอดภัย จากระบบการผลิตแบบอินทรีย์เพิ่มสูงขึ้นเนื่องจาก ความตระหนักถึงสุขภาพที่มีปัญหาและโรคต่าง ๆ จากสารเคมีมลพิษทางดินน้ำและอากาศที่เพิ่ม สูงขึ้นในทุกปี ดังนั้นตลาดพืชผักอินทรีย์จึงเป็นที่ นิยม และผลผลิตมีไม่เพียงพอกับความต้องการ

ก่อนเริ่มลงมือทำเกษตรอินทรีย์นั้น จะต้องมีองค์ความรู้แขนงต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการ บำรุงดิน พันธุ์พืช โรคแมลงการสังเกต การทดลอง การลงมือปฏิบัติ และการจดบันทึกเพื่อให้สามารถ นำมาประยุกต์ใช่ให้เหมาะสมกับพื้นที่และพืชที่จะ ปลูก พัฒนาต่อยอดจากสิ่งรอบตัวให้เกิดประโยชน์ สูงสุด ซึ่งความรู้นั้นถือเป็นเงื่อนไขที่สำคัญในหลัก ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เป็นภูมิคุ้มกันที่ดีแก่ ตัวเอง ลดความเสี่ยงที่จะทำให้เกิดความเสียหาย ซึ่งนอกจากจะมีความรู้แล้ว ต้องควบคู่ไปกับ คุณธรรม มีความซื่อสัตย์ต่อตนเองและผู้บริโภค ด้วย

การใช้ ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยพืชสด หรือ ปุ๋ยอินทรีย์ เป็นหนึ่งวิธีที่เพิ่มธาตุอาหารในดิน และส่งเสริมการ อยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิตในดิน การนำวัสดุที่หาได้ง่าย มาผลิตเป็นปุ๋ยเพื่อใช้ภายในแปลงและลดการใช้ สารเคมีในแปลง มีวัสดุและขั้นตอนในการทำดังนี้

น้ำหมักปลา

เป็นแหล่งอาหาร โปรตีน และวิตามิน ให้แก่จุลินทรีย์ดิน ช่วยการเจริญเติบโตของ จุลินทรีย์ เพิ่มกิจกรรมในดิน ช่วยย่อยสลาย อินทรีย์วัตถุในดินให้พืชนำไปใช้ประโยชน์ได้

ส่วนผสม

  • เศษปลา จำนวน 30 กิโลกรัม
  • น้ำตาล จำนวน 10 กิโลกรัม
  • น้ำ จำนวน 10 ลิตร
  • พด.2 จำนวน 1 ซอง
  • รำ จำนวน 1 กิโลกรัม

วิธีการทำ

นำส่วนผสมทั้งหมดใส่ลงไปในถังมีฝาปิด ขนาด 60 ลิตร คนและปิดฝาไว้และเปิดคนทุก 1 สัปดาห์ หมักไว้จนกว่าชิ้นส่วนของปลาจะย่อย สลายกลายเป็นน้ำ(ประมาณ 2 เดือน) จึงนำมา ใช่ได้อัตราส่วนการใช้ 30 ซีซี/น้ำ 20 ลิตร ฉีดพ่น พืชผัก หรือเทราดบริเวณโคนต้น

จุลินทรีย์สังเคราะห์แสง

จุลินทรีย์สังเคราะห์แสงช่วยตรึง ไนโตรเจนในดิน เร่งการเจริญเติบโตของพืชอย่าง รวดเร็ว ช่วยเร่งดอก เนื่องจากมีธาตุฟอสฟอรัส จากไข่ไก่ ช่วยเร่งกิจกฃรรม การย่อยสลาย อินทรียวัตถุในดิน ช่วยทำลายจุลินทรีย์ไม่ดีในดิน ทำให้พืชแข็งแรง ทดแทนการใช่ปุ๋ยเคมี




วัสดุในการทำหัวเชื้อใช้เพียงไข่ไก่ 1 ฟอง ใส่ในน้ำ 1 ลิตร นำไปตากแดดไว้ประมาณ 30-45 วัน จะได้หัวเชื้อสีแดงเข้มนำไปขยายหรือนำไปใช้ ในอัตราส่วน 100-150 ซีซี/ น้ำ 20 ลิตรฉีดพ่นทาง ใบ  จุลินทรีย์สังเคราะห์แสงยังช่วยเพิ่มการ ปลดปล่อยสารจากพืชสมุนไพรเพื่อไล่แมลงหรือ ปรับปรุงบำรุงดินได้อีกด้วย โดยการหมักสมุนไพร ต่อน้ำจุลินทรีย์สังคราะห์แสง ในอัตราส่วน 1:10

ข้อสังเกต ไม่ว่าจะเป็นการหมักปุ๋ย การทำฮอร์โมนพืช หรือการทำน้ำหมักชนิดต่างๆ ธาตุอาหาร หรือประโยชน์ที่ได้ขึ้นอยู่กับส่วนผสมที่ นำมาใช่ในการหมัก เช่น การทำน้ำหมักปลาก็จะได้ธาตุอาหารต่างๆ ในตัวปลาที่นำมาหมัก หรือ การหมักสมุนไพรเพื่อลดสารเคมีในดินหรือนำมาใช้ ล่างพืชผัก โดยย่านางแดง และรางจืด ก็จะให้คุณสมบัติของสมุนไพรชนิดนั้นๆ ดังนั้นหาก ต้องการธาตุอาหารแบบใดหรือคุณสมบัติแบบใด ให้นำวัสดุนั้นมาเป็นส่วนผสมตั้งต้น เพื่อให้ได้ธาตุ อาหารหรือฮอร์โมนที่ต้องการ

น้ำหมักนม

น้ำหมักนมมีกรดแลคติก เมื่อนำมาฉีดพ่น ทางใบจะช่วยบำรุงผลและการออกดอก หากนำไป เทราดลงดินจะช่วยย่อยสลายหินปูน ทำให้ดินร่วนซุยเพิ่มธาตุอาหารทำให้พืชแข็งแรง และทดแทนปุ๋ย

ส่วนผสม

    • นมสด จำนวน 50 ลิตร
    • น้ำตาลทราย จำนวน 2 กิโลกรัม หรือ (กากน้ำตาล จำนวน 10 ลิตร)
    • พด. 2 หรือ พด. 6 จำนวน 1 ซอง
    • นำส่วนผสมทั้งหมดใส่ลงในภาชนะที่มีฝาปิด คนให้เข้ากันแล้วปิดฝา เปิดคนทุกวันจนครบ 14 วัน เกิดคราบขาวมีกลิ่นหอมอมเปรี้ยว ให้หมัก ต่อไปจนครบ 30 วัน อัตราการใช้ 30-50 ซีซี/ น้ำ 20 ลิตร

น้ำหมักรำข้าว

น้ำหมักปรับปรุงโครงสร้างดินเพื่อการเกษตร

ใช้ทดแทนไนโตรเจน เร่งการเจริญเติบโต ของลำต้นใบ และยอด เพิ่มจุลินทรีย์ในดิน เร่ง การย่อยสลายอินทรีย์วัตถุในดิน

ส่วนผสม

    • รำละเอียด จำนวน 1 กิโลกรัม
    • น้ำตาลทรายแดงจำนวน 1 กิโลกรัม
    • น้ำเปล่า จำนวน 30 ลิตร

ใส่น้ำเปล่า 30 ลิตรน้ำตาลทรายแดงและ รำข้าวลงไปในถังมีฝาปิด คนให้เข้ากันปิดฝา และ เปิดคนทุกวัน หมักทิ้งไว้ประมาณ 4-7 วันจะเกิดคราบสีขาว มีกลิ่นหอมอมเปรี้ยว น้ำหมักรำข้าวนี้ มีความเป็นกรดเล็กน้อย อัตราการใช้ 50 ซีซี/น้ำ 20 ลิตร ฉีดพ่นทางใบทุก 3 – 5 วัน และควรใช้ให้ หมดภายใน 1 เดือน

สรุปได้ว่า ดินคือปัจจัยสำคัญที่สุดในการ เพาะปลูกพืชให้เจริญเติบโต ผู้ปลูกจะต้องรู้จักดิน ในพื้นที่ของตนเองให้มากที่สุด ดินมีลักษณะ อย่างไร ดินต้องการอะไร และจะต้องแก้ปัญหา อย่างไรเพื่อให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์ มีชีวิต และเกิดความยั่งยืน


เครดิตบทความและรูปภาพโดย :  สำนักงานพิพิธภัณฑ์เกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (องค์การมหาชน) ริมถนนพหลโยธิน ตรงข้ามโรงพยาบาลการุญเวช นวนคร จังหวัดปทุมธานี 12120  www. wisdomking.or.th โทร:  0-2529-2212 or 0-2529-2213



บทความอื่นๆที่น่าสนใจ