การเพาะเลี้ยงอึ่งเผ้า (ปากขวด) ราคาดีเป็นที่ต้องการของผู้บริโภค
“การเพาะเลี้ยงอึ่งเผ้า (ปากขวด) ราคาดีเป็นที่ต้องการของผู้บริโภค” ถ้าพูดถึงเมนูทางภาคอีสานบ้านเรานั้น หนึ่งในเมนูยอดนิยมที่ปีหนึ่ง มีครั้งเดียว จะเป็นอื่นไปเลยไม่ได้ครับ นั้นก็คือ เมนูต้มอึ่งไข่ นั้นเอง อึ่งเผ้า หรือ อึ่งปากขวด นั้นถือว่าเริ่มหาได้ยากแล้วในธรรมชาติ ซึ่งจะหากินได้แค่ฤดูฝนเท่านั้น อึ่งเผ้า อึ่งปากขวด หรือ อึ่งโกก หรือ อึ่งข้างลาย นั้นเป็นอึ่งชนิดเดียวกันครับ ราคานั้นก็ไม่เบาเลยหละครับสูงถึงกิโลกรัมละ 250-300 บาท เลยทีเดียวด้วยการที่เป็นที่นิยมกินกันมากและกำลังขาดตลาด
ลักษณะทั่วไปของอึ่งเผ้า
อึ่งเผ้า มีลักษณะเฉพาะตัวคือ มีความยาวจากหัวจรดถึงก้นประมาณ 73 มิลลิเมตร ลำตัวอ้วนป้อม มีลักษณะเด่นคือ หน้าสั้นมาก ปากแคบและทู่ไม่มีฟัน ไม่เหมือนกับกบหรืออึ่งอ่างชนิดอื่น ๆ ตาเล็ก ขาสั้น แผ่นเยื่อแก้วหูเห็นไม่ชัด ลำตัวสีน้ำตาลดำหรือสีเทาดำ ใต้ท้องสีขาว บางตัวอาจมีจุดกระสีเหลืองกระจายอยู่ทั่ว เท้าทั้ง 4 ข้างมีพังผืดเกาะติดอยู่ ใช้สำหรับว่ายน้ำ และมีสันใต้ฝ่าเท้าหลังใช้สำหรับขุดดิน
อึ่งเผ้า พบในภูมิภาคอินโดจีน ในประเทศไทยจะพบเฉพาะพื้นที่ที่อยู่เหนือจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ขึ้นไป โดยมีพฤติกรรมอาศัยโดยขุดโพรงดินที่เป็นดินปนทรายและอาศัยอยู่ภายใน ในป่าที่มีความชุ่มชื้นใกล้กับพื้นที่ชุ่มน้ำ ในฤดูร้อนจะซ่อนตัวในโพรงแทบตลอด เมื่อฝนตกจะออกมาหากิน โดยหากินในเวลากลางคืน
อึ่งเผ้าจะผสมพันธุ์และวางไข่ในช่วงต้นฤดูฝน โดยจะทำการผสมพันธุ์วางไข่เร็วกว่าอึ่งอ่างหรือกบชนิดอื่น ลูกอ๊อดมีลำตัวป้อมและโปร่งแสง ลำตัวเป็นสีเหลือง มีส่วนบนและส่วนล่างเป็นสีดำ จะหากินอยู่ในระดับกลางน้ำ โดยจะว่ายทำมุมประมาณ 45 องศาเซล เซียส อยู่รวมกันเป็นฝูงใหญ่ ไปไหนมาไหนพร้อมกันเป็นฝูง ปัจจุบันมีความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์มาก เพราะการถูกจับมาบริโภคและสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยเปลี่ยนไป
อึ่งเผ้ามีพฤติกรรมอยู่อาศัย โดยขุดโพรงดินที่เป็นดินปนทรายและอาศัยอยู่ภายใน ในป่าที่มีความชุ่มชื้นใกล้กับพื้นที่ชุ่มน้ำ ในฤดูร้อนจะซ่อนตัวในโพรง เมื่อฝนตกจะออกมาหากินในเวลากลางคืน ผสมพั น ธุ์และวางไข่ในช่วงต้นฤดูฝน
การเพาะเลี้ยงอึ่งอึ่งเผ้าในบ่อซีเมนต์
ลักษณะบ่อเพาะเลี้ยง
บ่อเลี้ยง ขึ้นอยู่ที่พื้นที่ของผู้เลี้ยง ว่าจะอำนวยบริเวณได้ขนาดไหน หรือต้องการเลี้ยงจำนวนมากขนาดไหน ประกอบด้วย บ่อผสมพันธุ์และอนุบาล จะใช้ร่วมกันคือบ่อซีเมนต์กลม ถ้าเป็นบ่อใหม่ควรแช่ต้นกล้วยสับเพื่อลดความเป็นกรดด่างของปูนสัก 1 อาทิตย์
บ่อซีเมนต์ ขนาด 2X4X1 เมตร ผนังเรียบ พื้นบ่อเป็นทรายละเอียดหนา 50 เซนติเมตร อีกฝั่งหนึ่งทำเป็นบ่อน้ำขอบบ่อเสมอกับพื้นดินทราย หลังคาคลุมด้วยสแลนท์พลางแสง 80 เปอร์เซ็นต์ ขอบบ่อด้านบน วางแผนสังกะสีให้ด้านหนึ่งของสังกะสีเลยเข้ามาในบ่อประมาณ 15 นิ้ว กันอึ่งหนีออกบ่อ ติดตั้งสปริงเกอร์ และ หลอดไฟฟ้า ในบ่อ 1 จุด
การคัดเลือกพ่อแม่พันธุ์อึ่ง
พ่อพันธุ์แม่พันธุ์อึ่งนั้น สามารถรวบรวมได้จากธรรมชาติ บริเวณป่าเต็งรัง ป่าโปร่ง ช่วงเดือนพฤษภาคม ถึงเดือนมิถุนายน (พบมากในช่วงฝนตกหนักครั้งแรกของฤดูฝน) หรืออีกทางหนึ่งก็ซื้อจากผู้เพาะเลี้ยง แต่ก็มีไม่มากเท่าที่ควร จะมีเฉพาะขายลูกอ้อด แต่ก็เอามาเลี้ยงต่อได้เลย เมื่อรวบรวมมาได้แล้วให้คัดเลือกพ่อแม่พันธุ์ดังนี้
เพศผู้
- ลำตัวมีสีดำเข้มข้างตัวมีลายดำจุดขาว
- ลำตัวเล็ก และ ยาวกว่าเพศเมีย
เพศเมีย
- ลำตัวสั้น และ ใหญ่กว่าตัวผู้
- ข้างตัวมีลายจุดขาวอมเหลือง ผนังท้องบางมองเห็นไข่
- ตัวเมียที่มีไข่เต็มท้องโดยหงายดูที่ท้องจะเห็นไข่ลักษณะสีดำ
“การเพาะเลี้ยงอึ่งเผ้า(ปากขวด) ราคาดีเป็นที่ต้องการของผู้บริโภค”
วิธีการเพาะพันธุ์อึ่งเผ้า
ใช้อัตราส่วนเพศผู้ : เพศเมีย (1:1) จำนวน 1 – 2 คู่ ต่ออ่าง ใส่น้ำครึ่งอ่าง เมื่อเห็นไข่ลอยเต็มอ่างภายใน 11 – 12 เซนติเมตร ให้แยกพ่อแม่พันธุ์ออกจากอ่าง ( แม่พันธุ์ 1 ตัวให้ไข่ 8,000 – 10,000 ฟอง) ไข่จะฟักออกเป็นตัวภายใน 24 ชั่วโมง
การให้อาหารอึ่งเผ้า
ใน 3 วันแรกลูกอ๊อดไม่กินอาหาร เมื่อลูกอ๊อดอายุ 4 วัน เริ่มให้ไข่แดงต้มสุกบดให้ละเอียดวันละ 1 ครั้งในตอนเช้า ประมาณ 1/4 ฟองต่ออ่างเมื่อลูกอ๊อดอายุ 7 วัน เริ่มให้อาหารปลาดุกเล็กโปรตีน 32 เปอร์เซ็นต์ 100 กรัมต่ออ่าง ให้วันละ 1 ครั้ง จนลูกอ๊อดอายุประมาณ 45 วัน หางลูกอ๊อดเริ่มหลุด หลังจากลูกอ๊อดหางหลุด อึ่งจะพัฒนาเหมือนตัวเต็มวัย และจะออกจากอ่างลงบนพื้นทรายในบ่อประมาณ 3 วัน อึ่งจะฝังตัวในทรายบนพื้นบ่อ กรณีให้อาหารเสริม เช่น ปลวก และแมลง ให้เปิดสปริงเกอร์วันละ 1 ครั้ง และเปิดไฟล่อแมลงในบ่อตอนกลางคืน
วิธีการจับอึ่งจากการเพาะเลี้ยง
- โดยการนำแผ่นสังกะสีวางบนหลังคาที่คลุมด้วยสแลนต์ แล้วจึงใช้น้ำฉีดที่แผ่นสังกะสี (เป็นการเลียนแบบฝนตก) อึ่งเผ้าที่ฝังตัวอยู่ในทรายจะออกมา
- ปล่อยให้น้ำท่วมพื้นบ่อ อึ่งจะขึ้นมาบริเวณผิวน้ำสามารถคัดขนาดได้ตามต้องการ
แหล่งข้อมูล : เพจ วิชาชีวิต, คัมภีร์ชีวิต StudiO
ขอบคุณข้อมูลและรูปภาพประกอบจาก : www.วิถีชีวิตเกษตรพอเพียง.com , ศูนย์ความรู้ของคนรักการทำเกษตร, เพจ วิชาชีวิต, คัมภีร์ชีวิต StudiO
