บทความเกษตร/เทคโนโลยี » เลี้ยงแพะยังไงให้ประสบความสำเร็จ สำหรับมือใหม่

เลี้ยงแพะยังไงให้ประสบความสำเร็จ สำหรับมือใหม่

24 พฤศจิกายน 2021
5758   0

เลี้ยงแพะยังไงให้ประสบความสำเร็จ สำหรับมือใหม่

เลี้ยงแพะยังไงให้ประสบความสำเร็จ มือใหม่

การเลี้ยงแพะ สัตว์เลี้ยงที่ได้ผลผลิตหลายอย่าง การเลี้ยงแพะขายได้ทั้งเนื้อ นม หนัง และขน แต่การเลี้ยงแพะในประเทศไทยส่วนใหญ่ยังขาดข้อมูลบางอย่างทำให้ผลผลิตได้น้อยกว่าที่ควรจะเป็น




ข้อดีของการเลี้ยงแพะ

  1. เลี้ยงแพะใช้ระยะเวลาสั้นกว่าเลี้ยงวัว จึงให้ผลผลิตและผลตอบแทนเร็วกว่า
  2. หากินเก่ง กินพืชใบไม้ได้หลายชนิด จึงทำให้ประหยัดต้นทุนด้านอาหาร
  3. แพะเป็นสัตว์ที่เลี้ยงง่ายทนทานต่อทุกสภาพภูมิอากาศ
  4. ขนาดตัวเล็ก ใช้พื้นที่น้อย เลี้ยงดูง่าย
  5. ให้ผลผลิตเนื้อ นม หนัง ขน ได้แถบทุกส่วน

ปัจจัยที่ทำให้การเลี้ยงแพะประสบความสำเร็จ

  1. พันธุ์ดี  แพะนั้นมีมากมายหลายสายพันธุ์ ซึ่งในการเลี้ยงนั้นถ้าเราเริ่มต้นจากสายพันธุ์ที่ดี เราก็สามารถที่ะต่อยอดได้อย่างรดเร็ว เช่น แพะพันธุ์บอร์ (Boer),แพะพันธุ์ซาเนน (Saanen),แพะพันธุ์พื้นเมือง เป็นต้น
  2. โรงเรือนดี  ในการเลี้ยงสัตว์นั้น โรงเรือนถือว่ามีความสำคัญมาก พอๆ กับสายพันธุ์ สำหรับแพะก็เช่นกัน โรงเรือนนั้นจะต้องออกแบบให้ดีและให้ได้มาตฐาน เพื่อให้เอื่อยอำนวยต่อการเลี้ยงแพะ
  3. อาหารดี  อาหารเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับแพะ บางคนคิดว่าแพะเลี้ยงง่ายกินกระถินหรือปล่อยให้หากินใบไม้ กินหญ้าริมทางก็โตแล้ว ความคิดถูกเพียงครึ่งเดียวครับ จากการวัดการเจริญเติบโตงานวิจัยหลายที่ จะได้ผลเฉพาะหน้าฝนที่มีหญ้า หรือกระถินอุดมสมบูรณ์แต่ในหน้าแล้งบางช่วงแพะน้ำหนักลด ยกเว้นภาคใต้ฝนตกตลอดปี แต่ฝนตกมากๆแพะก็ออกไปกินหญ้าไม่ได้
    แพะน้ำหนักลดก็มีครับ
  4. การจัดการเลี้ยงดูดี 
  5. การป้องกันโรคดี
  6. การตลาดดี

พันธุ์แพะ

มี 3 พันธุ์ คือ พันธุ์เนื้อ,พันธุ์นม,พันธุ์กึ่งเนื้อกึ่งนม




พันธุ์แองโกลนูเบียน  (Anglonubian) เป็นแพะที่ให้ทั้งเนื้อและนม มีหลายสี ทั้งสีเดียวในตัวและสีด่างปัน สันจมูกเป็นเส้นโค้ง ใบหูยาวปรกลง นำเข้ามาเลี้ยงและขยายพันธุ์ในไทยกว่า 20 ปี

พันธุ์แองโกลนูเบียน

  • ให้ทั้งเนื้อและนม
  • มีหลายสีทั้งสีเดียวในตัว หรือสีด่างปน
  • สันจมูกมีลักษณะเป็นเส้นโค้ง
  • ใบหูยาวปรกลง
  • แรกเกิด มีน้ำหนักเฉลี่ย 2.5 กิโลกรัม
  • หย่านม มีน้ำหนักเฉลี่ย 15 กิโลกรัม
  • โตเต็มที่ ตัวผู้หนัก 60-70 กก. ตัวเมีย 50-60 กก.

แพะพันธุ์บอร์ (Boer) เป็นแพะพันธุ์เนื้อขนาดใหญ่ จากประเทศแอฟริกาใต้ มีลำตัวสีขาว หัวและคอจะมีสีแดง ใบหูยาวปรก
แพะพันธุ์บอร์ (Boer) 

    • ให้ทั้งเนื้อ
    • ลำตัวสีขาว หัวและคอจะมีสีแดง
    • ใบหูยาวปรกลง
    • แรกเกิด มีน้ำหนักเฉลี่ย 4 กิโลกรัม
    • หย่านม มีน้ำหนักเฉลี่ย 20 กิโลกรัม
    • โตเต็มที่ ตัวผู้หนัก 90 กก. ตัวเมีย 65 กก.

แพะพันธุ์ซาเนน (Saanen) เป็นแพะพันธุ์นม สีขาวทั้งตัว หูใบเล็กตั้ง หน้าตรง

แพะพันธุ์ซาเนน (Saanen)

  • ให้นม
  • สีขาวทั้งตัว
  • ใบหูเล็กและตั้ง
  • หน้าตรง
  • โตเต็มที่ ตัวผู้หนัก 75 กก. ตัวเมีย 60 กก.

แพะพันธุ์พื้นเมือง แพะพันธุ์พื้นเมืองในภาคใต้ มีสีหลากหลาย ส่วนใหญ่พบว่ามีสีดำ น้ำตาล หรือน้ำตาลสลับดำ แพะโตเต็มที่เพศเมียนมีความสูงตรงปุ่มหน้าขาประมาณ 48.5 ซม. มีน้ำหนักตัวประมาณ 12.8 – 16.4 กก. แพะพันธุ์พื้นเมืองไทยมีลักษณะคล้ายกับแพะพันธุ์กัตจัง (Kambing Katjang) พันธุ์พื้นเมืองของประเทศมาเลเซีย

การคัดเลือกแพะที่มีลักษณะดีไว้ทำพันธุ์




ตัวผู้

  • หลังเป็นเส้นตรง
  • หน้าอกลึก และกว้าง
  • ส้นเท้าสูง
  • อัณฑะปกติ
  • ขาตรงแข็งแรง

ตัวเมีย

  • หลังเป็นเส้นตรง
  • เต้านมเท่ากัน
  • ขาตรงแข็งแรง

การคัดลักษณะไม่ดีออกจากฝูง

  • ขากรรไกรบนล่างไม่เสมอกัน
  • ตาบอด
  • ขาโค้งงอ
  • ปลายเขาโค้งแทงคอ
  • อัณฑะใบเดียว
  • ส้นเท้าไม่สูง
  • เต้านมแฟบ

ลักษณะและวิธีการเลี้ยงแพะ

การเลี้ยงแบบผูกล่าม

  • ใช้เชือกที่มีความยาว 5-10 เมตร ผูกล่ามที่คอแพะ ต้องมีน้ำ อาหาร แร่ธาตุไว้ให้กิน

การเลี้ยงแบบปล่อย

  • ปล่อยออกหากินโดยเจ้าของต้องตามดูแล ไม่ควรปล่อยในเวลาที่แดดร้อนจัดหรือฝนตก

การเลี้ยงแบบปล่อย * ปล่อยออกหากินโดยเจ้าของต้องตามดูแล * ไม่ควรปล่อยในเวลาที่แดดร้อนจัดหรือฝนตก

การเลี้ยงแบบขังคอก

  • ขังแพะไว้ในคอกแล้วตัดตัดหญ้าหรือใบไม้ให้กิน ในคอกต้องมีน้ำ และอาหารข้นให้กิน

การเลี้ยงแบบผสมผสานกับการปลูกพืช

  • เป็นการเลี้ยงปะปนกับการปลูกพืช เช่น ปลูกยาง, มะพร้าว  ทำให้มีรายได้เพิ่มขึ้นมากกว่าการเพาะปลูกอย่างเดียว




การจัดการด้านอาหารแพะ

นิสัยการกินอาหารของแพะ

หากินเก่ง สามารถกินใบไม้ตามพุ่มไม้ที่มีหนามได้ ทนต่อรสขม ชอบกินใบไม้มากกว่าใบหญ้า และ เลือกกินอาหารที่อยู่สูงกว่าระดับพื้นดิน ไม่ชอบกินอาหารเพียงชนิดเดียวเป็นเวลานานๆ ไม่ชอบกินหญ้าในที่เดียวกันเป็นเวลานานๆ และชอบกินหญ้าที่มีความสูงมากกว่า 10 นิ้ว รวมทั้งชอบกินไม้พุ่มไม้หนาม และยอดอ่อนของต้นพืช

ช่องทางการจำหน่ายแพะ

การซื้อ-ขาย แพะ ในปัจจุบัน

  • จำหน่ายขนาดอายุ3 เดือน ขึ้นไป หรือ น้ำหนัก 20 กก. ขึ้นไป
  • เพศผู้ คิดราคาตามน้ำหนักตัว กิโลกรัมละ 50-60 บาท
  • เพศเมีย คิดราคาตามน้ำหนักตัว กิโลกรัมละ 100-120 บาท
  • เพศเมียคัดทิ้ง คิดราคาตามน้ำหนักตัว กิโลกรัมละ 50-60 บาท
  • จำหน่ายในรูปแพะสด
  • จำหน่ายในรูปพร้อมรับประทาน

ที่มา | สถานีฟาร์มฝึกนักศึกษา คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น


Cr: บ่าวอีสาน เมืองน้ำดำ

บทความอื่นๆที่น่าสนใจ